Οι επιστήμονες κάνουν συνεχώς νέες ανακαλύψεις σχετικά με την περιπλοκότητα της ζωής των ψαριών και των άλλων θαλάσσιων ζώων.
Περισσότερες από 500 ερευνητικές εργασίες αναφέρονται στην νοημοσύνη και στα συναισθήματα των ψαριών.
Οι μακροπρόθεσμες αναμνήσεις τους τα βοηθούν να συνάπτουν πολύπλοκες κοινωνικές σχέσεις με τα άλλα ψάρια. Η μνήμη τους, που είναι ίδια με των σπονδυλωτών τους επιτρέπει να δημιουργούν χάρτες και έτσι να μπορούν να καθοδηγούνται μέσα στην θάλασσα, χρησιμοποιώντας σημάδια όπως πολωμένα φώτα, ήχους, μυρωδιές και άλλα ευδιάκριτα σημάδια.
Το ψάρεμα δεν θα έπρεπε να θεωρείται πλέον ένα χαλαρωτικό σπορ, καθώς σύμφωνα με τους επιστήμονες τα ψάρια αισθάνονται πόνο, όπως και οι άνθρωποι. Ο επίκουρος καθηγητής του πανεπιστημίου Macquarie στην Αυστραλία, Culum Brown υποστηρίζει ότι τα ψάρια έχουν την ίδια νοημοσύνη με τα υπόλοιπα ζώα και σπονδυλωτά και συνεπώς οι άνθρωποι πρέπει να νοιάζονται περισσότερο για την ευημερία τους και να τα συμπεριλάβουν στον 'ηθικό κύκλο' της προστασίας των ζώων.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τους θαλάσσιους φιλους μας και τον ωκεανό!
«Η επιστημονική βιβλιογραφία είναι ξεκάθαρη. Ανατομικά, φυσιολογικά και βιολογικά, το σύστημα πόνου στα ψάρια είναι σχεδόν ίδιo με τα πουλιά και τα θηλαστικά…»
~ Dr. Donald Broom, Καθηγητής της Ευημερίας των Ζώων στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.
Αισθάνονται πόνο τα ψάρια;
Υπάρχουν πειστικές ενδείξεις πως τα ψάρια νιώθουν πόνο και δείχνουν φόβο. Ουσιαστικά κάθε αλιευμένο ψάρι πεθαίνει από ασφυξία. Για τα ψάρια που αλιεύονται σε βαθιά νερά τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα: καθώς τραβιούνται προς την επιφάνεια, η αποσυμπίεση μπορεί να προκαλέσει ρήξη στα όργανά τους ή να βγει το στομάχι από το στόμα τους.
Υπάρχουν πολλές επιστημονικές έρευνες που δείχνουν πως τα ψάρια νιώθουν πόνο. Για παράδειγμα, τα ζεβρόψαρα είναι διατεθειμένα να πληρώσουν τίμημα προκειμένου ν’ ανακουφιστούν απ’ τον πόνο. Όταν ένα παυσίπονο διαλύθηκε σε έναν άγονο, μη προνομιούχο θάλαμο της δεξαμενής τους, τα ψάρια που δέχτηκαν μία δόση επώδυνου οξικού οξέος, επέλεξαν να κολυμπήσουν εκεί, ενώ εκείνα που δέχτηκαν μια δόση αβλαβούς διαλύματος έμειναν στο προνομιούχο τμήμα της δεξαμενής.
Τα ψάρια και τα άλλα θαλάσσια ζώα αισθάνονται πόνο, παρόλο που τα περισσότερα δεν αντιδρούν με ουρλιαχτά. Υπάρχουν όμως είδη, όπως ο Ευρωπαϊκός Κυπρίνος που όταν πληγωθούν σε αντίθεση με τα άλλα ψάρια φωνάζουν. Το νευρικό σύστημα τους σύστημα διαθέτει υποδοχείς παρόμοιους με αυτούς των αμφίβιων, των πτηνών και των θηλαστικών. Η ευαισθησία τους στον πόνο είναι απόλυτα συγκρίσιμη με την δική μας.
Επίσης αισθάνονται άγχος και φόβο! Τα επίπεδα της κορτιζόλης και οι καρδιακοί τους παλμοί αυξάνονται και επηρεάζεται τόσο η αναπνευστική τους δραστηριότητα όσο και η γενικότερη συμπεριφορά τους, πολλές φορές ακόμα και για 24 ώρες μετά το συμβάν που τους προκάλεσε στρες.
Τα ψάρια και τα άλλα ζώα της θάλασσας δεν είναι ανόητοι αυτόματοι οργανισμοί. Έχουν πολύπλοκες κοινωνικές ζωές, φροντίζουν τα παιδιά τους και κάποια είδη έχουν τον ίδιο σύντροφο για όλη τους τη ζωή. Ορισμένα ψάρια χρησιμοποιούν και εργαλεία, όπως για παράδειγμα πέτρες προκειμένου να σπάσουν το κέλυφος των κυδωνιών. Επιπλέον μπορούν και επικοινωνούν μεταξύ τους. Είτε μέσω ηλεκτρικών σημάτων είτε μέσω κάποιων ήχων που παράγουν.
Τα ψάρια και τα θαλάσσια ζώα διαθέτουν μνήμη! Σίγουρα θα έχεις ακούσει πως τα χρυσόψαρα διαθέτουν μνήμη 3 δευτερολέπτων. Αυτό είναι άλλο ένα μεγάλο ψέμα. Όχι μόνο διαθέτουν μνήμη αλλά μπορούν και να μάθουν!
Το 2003, επιστήμονες από το Εδιμβούργο ισχυρίστηκαν ότι βρήκαν τις πρώτες έγκυρες ενδείξεις που αποδεικνύουν ότι τα ψάρια αντιλαμβάνονται τον πόνο. Ανακάλυψαν ότι 58 δέκτες πόνου στο κεφάλι της ιριδίζουσας πέστροφας αντιδρούν σε ηλεκτρικά και χημικά σοκ.Όταν το στόμα τους έρθει σε επαφή με δηλητήριο μέλισσας, τα ψάρια κάνουν παλινδρομικές κινήσεις – παρόμοιες με των θηλαστικών. «Οι πέστροφες έτριβαν τα χείλια τους στο χαλίκι της δεξαμενής … δεν ήταν αντανακλαστικές αντιδράσεις», αναφέρει η Dr Lynne Sneddon προσθέτοντας ότι η μελέτη πληροί τα κριτήρια για τον πόνο στα ζώα.
Ο Brown υποστηρίζει ότι, αντίθετα με όσα πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι, τα ψάρια έχουν καλή μνήμη και έχουν πολλές κοινές συμπεριφορές με τα πρωτόζωα, όπως το να φτιάχνουν περίπλοκες κατασκευές π.χ. ειδικά διαμορφωμένα «κάστρα» στην άμμο, και να χρησιμοποιούν εργαλεία. Επιπλέον, τα ψάρια ζουν σε πολύπλοκες κοινωνίες όπου μπορούν να παρακολουθούν το ένα το άλλο και να μαθαίνουν το ένα από το άλλο.
Αναπτύσσουν πολιτισμικές παραδόσεις και μπορούν να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους και τους άλλους. Σύμφωνα μάλιστα με την μελέτη, η οποία επικεντρώνεται σε σπονδυλωτά ψάρια και δημοσιεύτηκε στο Springer’s journal Animal Cognition, τα ψάρια δείχνουν σημάδια μακιαβελικής ευφυΐας, όπως συνεργασία και συμφιλίωση.
Ο καθηγητής Brown πιστεύει ότι οι βασικές αισθήσεις των ψαριών είναι «το ίδιο καλές» και σε μερικές περιπτώσεις καλύτερες των ανθρώπων. Το επίπεδο της νοητικής πολυπλοκότητας που επιδεικνύουν τα ψάρια είναι αντίστοιχο πολλών σπονδυλωτών, ενώ υπάρχουν πάρα πολλά στοιχεία ότι αισθάνονται τον πόνο αντίστοιχα με τους ανθρώπους. Αν και ο εγκέφαλός τους διαφέρει από τα άλλα σπονδυλωτά, τα ψάρια έχουν πολλές παρεμφερείς δομές και λειτουργίες.
Ο καθηγητής Brown θεωρεί ότι αν τα παρόμοια με τα ψάρια ζώα είναι συναισθανόμενα, το ίδιο ισχύει και για τα ψάρια οπότε πρέπει να επανεξετάσουμε το πώς τους συμπεριφερόμαστε. «Αν και οι επιστήμονες δεν μπορούν να παρέχουν μια οριστική απάντηση για το επίπεδο συνειδητότητας των μη ανθρώπινων σπονδυλωτών, τα στοιχεία για την συμπεριφορά των ψαριών, την νοητική τους ικανότητα και την αντίληψη πόνου υποδηλώνουν ότι η ιδανική προσέγγιση θα ήταν να τους παρέχουμε το ίδιο επίπεδο προστασίας όπως και σε οποιοδήποτε σπονδυλωτό», αναφέρει.
Ο καθηγητής Brown θεωρεί ότι το κοινό δεν ενδιαφέρεται για την καλή μεταχείριση των πλασμάτων αυτών γιατί οι άνθρωποι βλέπουν τα ζώα είτε σαν κατοικίδια είτε σαν τροφή χωρίς να κατανοούν ότι τα ζώα αυτά έχουν συνείδηση και νοημοσύνη.
Ενδιαφέροντα είναι τα ερευνητικά δεδομένα και όσον αφορά τα καρκινοειδή.
Μια πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι οι αστακοί και οι καραβίδες νιώθουν στρες ακριβώς όπως και οι άνθρωποι και μπορούν να ηρεμήσουν με φάρμακα που ηρεμούν και τους ανθρώπους. Είναι η πρώτη φορά που καθαρά σημάδια άγχους – το οποίο συνήθως σχετίζεται με πιο πολύπλοκες μορφές ζωής – έχει παρατηρηθεί σε ασπόνδυλα είδη.
Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο Northeastern της Βοστόνης, Μασαχουσέτη, ανακάλυψαν ότι ο ήχος – όπως και τα οπτικά και χημικά σήματα που εκπέμπουν τα ψάρια όταν κολυμπούν μόνα - μπορούν να κάνουν τα θηράματα όπως καβούρια ή γαρίδες και γενικότερα τα καρκινοείδη να κρυφτούν. Η καθηγήτρια Randall Hughes εξήγησε ότι τα ψάρια κάνουν αρκετό θόρυβο για να βρουν θήραμα, να υπερασπιστούν την φωλιά τους και να προσελκύσουν σύντροφο.
«Αποδείξαμε ότι αυτά τα καβούρια αλλάζουν την συμπεριφορά τους αντιδρώντας σε ακουστικά σήματα. Είναι τόσο δυνατά όσο τα χημικά σήματα» είπε. Σε ένα πείραμα, η ομάδα της εξέπεμψε παρόμοιους ήχους ψαριού σε μια δεξαμενή με καβούρια και διαπιστώθηκε ότι η συμπεριφορά των καβουριών άλλαξε και δεν έτρωγαν πολύ.
Για να επιβεβαιώσουν ότι τα καβούρια όντως ακούν τους θορύβους, εμφύτευσαν ηλεκτρόδια στην βάση της στρατοκύστης (statocyst) των καβουριών – το όργανο της ισορροπίας που αποτελείται από ένα μικρό σάκο που περιέχει χιλιάδες τριχίδια-δέκτες. Τα σήματα των ηλεκτροδίων έδειξαν ισχυρή συσχέτιση με την επιτάχυνση των σωματιδίων όταν τα καβούρια δέχονταν γρήγορους ηχητικούς παλμούς.
Τα καβούρια ακούν μέσω των δισεκατομμύρια σωματιδίων που μετατοπίζονται και χτυπούν τις μικροσκοπικές τρίχες μέσα στην στρατοκύστη. Η εν λόγω μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο έντυπο Proceedings της Royal Society είναι η πρώτη μελέτη που δείχνει ότι τα θαλάσσια καβούρια μπορούν να ακούσουν και η ομάδα τώρα θα ερευνήσει αν μαθαίνουν να αντιδρούν στις απειλές.
Ήξερες ότι :
Τα ψάρια έχουν την ικανότητα να αισθάνονται επώδυνα γεγονότα
Έχουν νεύρα όπως και εμείς για να ανιχνεύουν τα στοιχεία που προκαλούν πόνο, θερμότητα , χημικά και πίεση.
Τα σήματα πόνου αποστέλλονται σε υψηλότερες περιοχές του εγκεφάλου
Είκοσι δύο δέκτες πόνου υπάρχουν στο πρόσωπο της πέστροφας
Τα ψάρια έχουν υποδοχείς παρόμοιους με αμφίβια, πουλιά, θηλαστικά
Οι δύο τύποι υποδοχέων πόνου που υπάρχουν στους ανθρώπους.. υπάρχουν επίσης και στα ψάρια?
Τα ψάρια έχουν ευαισθησία στον πόνο συγκρίσιμη με τον άνθρωπο.
Το 80% των ψαριών και των θαλάσσιων ζώων έχει πλέον χαθεί εξαιτίας της ανθρώπινης επέμβασης τα τελευταία 100 χρόνια. Με αυτούς τους ρυθμούς αναμένεται μέχρι το 2050 να έχει εξαφανιστεί και το υπόλοιπο 20%.
Comments